Logo Dorpsraad Hurwenen

Middelen van bestaan

Vanouds was de landbouw het belangrijkste middel van bestaan. Kenmerkend was de gemengde bedrijfsvorm: akkerbouw, veeteelt en (zacht)fruit.

Na 1800 werd de aardappel een gewild product met alle problemen van dien (Aardappelziekte). Een deel van de oogst werd verwerkt tot alcohol. Veel Hurnse mannen (en vaders) deden zich (meer dan) te goed aan de jenever, getuige het feit dat het dorp tot in de jaren dertig 8 togen telde.

Daarnaast werden andere gewassen als hop, vlas en tabak geteeld. De boeren maakten zich niet erg druk om de stand van hun gewassen. Staring, een bekende landbouwkundige, schreef dat de velden meer op een bloemenweide leken dan op productieve akkers. Kom daar nu eens om!

Kenmerkend was ook dat de bedrijven betrekkelijk klein waren. Dit heeft zeker invloed gehad op de gemoedelijke omgang tussen de boeren onderling en hun arbeiders. De laatsten hadden hun eigen kostgrondje met een varken en een geit. Hierdoor was de armoede hier minder schrijnend dan in de steden.

Rond 1840 kwam er een vaste steenoven. De grond werd nu goud waard. Op veel percelen is de klei omgezet in baksteen. Gelukkig gold sinds de Franse Tijd de wet dat er niet dieper dan anderhalve meter mocht worden gegraven. Anders was Hurwenen in een vroeg-middeleeuws moeras veranderd.

De steenfabriek trok veel arbeiders aan. Ze werden zonder veel morren in de gemeenschap opgenomen. In 1991 is de fabriek gesloten. Een gedenksteen herinnert aan één van de fabrikanten, Groenendaal. Vreemd: hij was de meest asociale werkgever die de fabriek heeft gekend.

Onder zijn bewind is er drie keer gestaakt. Eén keer kennelijk zo heftig dat de Marechaussee erop los heeft geslagen. De opvolger, van Lookeren Campagne, zou met zijn sociaal beleid zo’n monument eerder hebben verdiend. 

Overigens had Hurwenen niet meer bestaan als Zaltbommel de gebroeders Philips hier hun fabriek had gegund.

Inmiddels telt Hurwenen nog maar een aantal boeren en fruittelers. Daarmee is het een woonplaats van forensen geworden.

Gedurende de afgelopen decennia zijn er door diverse redenen vele voorzieningen verdwenen uit Hurwenen, met name in de MKB sector. Hurwenen bezat namelijk: 3 cafe’s, 1 slagerij, 1 bakkerij, 1 postkantoor, 1 dorpswinkel en zelfs een frietzaak.

Ook kwam regelmatig de groenteboer, visboer en de rijdende (RSV) winkel aan de deur.

Middelen van Bestaan